Typisch katholiek geïnspireerde dorpskern in Haasrode
In een in 2017 gepubliceerde studie over de herbestemming van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Haasrode, een deelgemeente van Oud-Heverlee in de provincie Vlaams-Brabant, wordt ook een deel gewijd aan de erfgoedwaarde en cultuurhistorische betekenis van de site waartoe de door architect Pieter Langerock ontworpen kerk en pastorie behoren:
"De kerk, de pastorie en het kerkhof van Haasrode werden in 2005 als dorpsgezicht beschermd. De motivering klinkt: 'Door haar karakteristieke inplanting op een lichte verhevenheid ter hoogte van een wegenkruispunt en haar specifieke vormgeving bezit deze homogene en
goed bewaarde kerksite een voor het dorp onbetwistbare beeldbepalende en structurele centrumfunctie...'.
Nochtans zijn de huidige gebouwen amper 115 jaar oud. Een kapel bevond zich op de site sinds de 15de eeuw. Oude foto’s tonen deze kapel met haar 18de-eeuwse uitbreidingen als een bescheiden eenbeukig volume met een kleine dakruiter. De bouw van een volwaardige kerk en pastorie in de jaren 1903-1910 dient gecontextualiseerd te zijn om er de huidige erfgoedwaarde van te begrijpen.
In 1901 ontwierp architect Pierre Langerock (1859-1923) de kerk en de pastorie. Deze Gentenaar had in 1881 zijn architectuurdiploma aan de Sint-Lucasschool in Gent behaald en werd er gevormd tot de strikte neogotische stijl en ultramontaanse leer van A.W.N. Pugin, baron Bethune, broeder Marès en Auguste Van Assche. Daarna verhuisde hij naar Leuven waar hij met Joris Helleputte samenwerkte. Toen de Katholieken in
1884 de politieke macht van de Liberalen overnamen en ononderbroken tot 1914 over België regeerden, werd de Sint-Lucasneogotiek de nationale stijl. Met de steun van Helleputte – ondertussen minister van openbare werken en vicevoorzitter van de Koninklijke Commissie voor Monumenten – groeide Langerock tot een van de belangrijkste Sint-Lucasarchitecten, zowel als ontwerper van neogotische kerken, kloosters en kastelen, als restauratiearchitect van historische monumenten. In de jaren dat hij de kerk van Haasrode bouwde, was hij onder meer bezig met het ontwerpen van de neogotische basiliek van Koekelberg (1903-1911) en het kasteel van Westerlo (bouw 1910-1911), de bouw van de abdij van Keizersberg (1897-1909), het station van Binche (1905-1910) en het kasteel van Ham-sur-Heure (1898-1910), de restauratie van de kerken van Walcourt (1888-1923) en Aarschot (1899-1923), het stadhuis van Oudenaarde (1892-1922), enz.
De katholieke ultramontanen waren antimodern en streefden voor een Christelijke samenleving als alternatief voor de geïndustrialiseerde en liberale maatschappij. Dit verliep vlotter in de conservatieve stadjes en op het platteland dan in de grote steden. Beïnvloed door Bethune’s 'eeuwig katholiek dorpje' Vivenkapelle (1860-1869) werden talrijke dorpskernen in de Sint-Lucasstijl gerestaureerd of gebouwd. De cluster gevormd door kerk, pastorie, school en parochiezaal in dezelfde stijl moest de vaste waarden van de katholieke landelijke samenleving in het midden van het dorp uitstralen. De dorpskern van Haasrode is een van de talrijke gevallen.
De kerk is typisch van het werk van Langerock die tientallen parochiekerken in het Leuvense ontwierp, altijd in dezelfde Sint-Lucasneogotiek. Het gebouw is perfect oost-west georiënteerd, heeft een rijzige toren aan de westkant, geen zijbeuken, een kruisvorm met verlaagde transeptarmen en een verlaagd rechthoekig koor. De kerkruimte is overwelfd met een houten gewelf, en de vloer is gedekt met typische gekleurde tegels. De oorspronkelijke muurpolychromie is verdwenen."
U kunt de volledige studie over de toekomst van de Onze-Lieve-Vrouwekerk in Haasrode hier lezen.
Lees meer:
Reacties
Een reactie posten