In Koekelberg zou eerst een pantheon komen
In het artikel 'De kolos van Koekelberg. Achter de schermen van de minst populaire kerk van het land' in De Morgen van 28 augustus 1999, geeft journalist Erik Raspoet ook een overzicht van de vroegste bouwgeschiedenis van de basiliek van Koekelberg:
"De basiliek staat bovenop het plateau van Koekelberg, een van de hoogste bulten in het Brusselse landschap. Het kon niet anders of zo'n stek trok de aandacht van Leopold II, de monarch die had gezworen Brussel te transformeren van een saai provincienest in een luisterrijke metropool. De aanleg van de Louizalaan en het Jubelpark, de overwelving van de Zenne, de bouw van het Justitiepaleis en het Museum voor Schone Kunsten, het is maar een greep uit de reeks verfraaiingswerken die onder zijn impuls werden uitgevoerd. Ook voor het plateau van Koekelberg, destijds nog een landelijk gebied met windmolens en lemen boerderijen, liet hij plan na plan tekenen. Even werd gedacht aan een park met een koninklijke villa, kerk, vijvers en natuurlijk een Leopold II-monument. Een tweede ontwerp, bij de viering van vijftig jaar Belgische onafhankelijkheid, voorzag een neoklassiek pantheon naar Romeins en Parijs voorbeeld. Koekelberg moest het praalgraf worden voor de groten des vaderlands, mettertijd zouden hier de Dehaenes, Verhofstadts en Tobbacks broederlijk naast elkaar rusten. Er kwam niets van in huis, net zomin als van een hippodroom die in 1880 van de tekentafel rolde. Pas na een koninklijk bezoek aan de gloednieuwe Sacré Coeur op het Parijse Montmartre kwam er schot in de zaak. Een groots idee nestelde zich in het hoofd van onze baardige vorst. Had hij Brussel al niet verrijkt met twee machtige tempels, één ter ere van de Justitie en één ter ere van de Schone Kunsten? Welnu, er zou nog een derde tempel komen, tot meerdere eer en glorie van God en van zijn visionaire stedenbouwer, Leopold II.
De basiliek een megalomane onderneming? Het had veel erger gekund, zo blijkt uit de fototentoonstelling op het koor. Leopold II, reeds rimpelig en spierwit, was erbij toen op 12 oktober 1905 de eerste pijler in de grond werd geheid. Koning, kardinaal en ministers lachen zelfverzekerd naar de camera. Op deze plek zou dra een neogotische kerk verrijzen die zelfs de Sint-Pietersbasiliek van Rome in omvang overtrof. Zes hoektorens van 100 meter, een centrale torenspits van maar liefst 146 meter, architect Pieter Langerock had zich eens flink laten gaan. Helaas, de funderingen waren amper klaar toen de Eerste Wereldoorlog uitbrak. De werf viel stil, maar kardinaal Mercier liet er in een herderlijke brief van 1914 geen twijfel over bestaan: na de oorlog zou de Nationale Basiliek worden voltooid als eerbetoon aan de gesneuvelden. En zo geschiedde, zij het met veel vertraging. De Beatles waren net gesplit toen in Koekelberg de laatste stellingen werden afgebroken.
Goed, men zou de basiliek afbouwen. Maar welke basiliek? Het plan-Langerock was dood en begraven wegens veel te duur, een architectuurwedstrijd leverde ook al geen bevredigend ontwerp op. Ten langen leste werd het project toevertrouwd aan ene Albert Van huffel, die radicaal brak met de neogotiek."
Lees meer:
Reacties
Een reactie posten